چرا مشاوره ازدواج یا مشاوره قبل از ازدواج ضروری است؟

کلینیک ویان: مشاوره ازدواج، قبل از اینکه شخصی برای زندگی مشترک انتخاب شود می تواند ضرایب خطا را بکاهد و به فرد در انتخاب همسر مناسب کمک کند.

به عنوان یک مشاور پیش از ازدواج در این مقاله سعی دارم  به  یکسری موارد مهمی که ضرورت مشاوره پیش از ازدواج را بهتر نشان می دهد. به عنوان نمونه اشاره کنم و این نکات کلیدی، اطلاعات مهمی است که هر کسی باید قبل از ازدواج بداند.

افزایش آمار طلاق بخصوص در سال های اولیه زندگی مشترک

توصیه به مشاوره قبل از ازدواج از آن جا جدی شده که رسانه ها در سال های گذشته آمار نگران کننده ای را در خصوص طلاق زوجین به خصوص در سال های اولیه زندگی مشترک منتشر کرده اند و در واقع مشاوره پیش از ازدواج به یک فرآیند تخصصی برای انتخاب همسر شایسته و ازدواج رضایت بخش پایدار تبدیل شده که در همه جای دنیا مرسوم است.

پیچیدگی و نقش عوامل بسیار زیاد در تشکیل خانواده موفق

برای این که اهمیت مشاوره پیش از ازدواج و نقش مشاوره در انتخاب همسر شایسته و ازدواج موفق را متذکر شویم بهتر است این طور به مساله نگاه کنیم که برای چه امری  قرار است مشورت با روانپزشک و روان درمانگر صورت پذیرد؟

بیشتر کسانی که برای مشاوره قبل از ازدواج مراجعه می کنند در نهایت می خواهند خانواده تشکیل دهند.

هر خانواده، نظامی یگانه و بی همتاست که شکلی از ورود به آن نظام از طریق ازدواج صورت می پذیرد و خروج از آن گاهی به طور کامل ممکن نیست چون هیچ گاه نمی توان تمامی پیوندهای خانوادگی را کاملا قطع کرد.

بنابراین حتی با طلاق هم تمامی پیوندهای بین دو نفری که خانواده تشکیل داده اند، قطع نمی شود. شما شاید بارها شاهد این ماجرا بوده باشید که افراد بعد از طلاق حتی با وجود ازدواج مجدد، درمورد زندگی قبلی خود دچار تنش های روانشناختی شده باشند (ا گرچه موفق شده باشند که این تنش ها را هیچ وقت به روی خود نیاورند).

پس افراد برای گذراندن یکی از مهمترین دوره های زندگی خود می خواهند مشورت بگیرند. هر چه افراد در تشکیل خانواده موفق تر عمل کنند، رشد سالمتر و موفقتری را طی می کنند. موفقیت در این مساله با توجه به پیچیدگی تشکیل یک خانواده به عوامل بسیاری مربوط است.

ناآگاهی افراد‍ از تاثیرات چشم گیر مسائل خانه پدری بر ازدواج

یکی از چالش هایی که امروزه در کشورمان، زوج های جوان ممکن است با آن رو به رو باشند سبک متداول گذر از سنتی به مدرن و تاثیرات مشکل ساز این تعارض در ازدواج است.

یعنی شاید خیلی از جوانان امروز می خواهند مدرن فکر کنند و نخواهند الگوی ارتباطی زناشویی مشابه والدینشان را داشته باشند اما چون تنها تصویری که از زندگی زناشویی دارند همان تصویر زندگی زناشویی والدینشان است و به خاطر همانندسازی ناخودآگاه با الگوهای والدینشان در کودکی ناآگاهانه درگیر الگوهای سنتی می شوند.

در واقع در خانه پدری، والدین، خواهر و برادر، پدر بزرگ و مادر بزرگ، عمه و خاله و دیگران تاثیر بسزایی بر دیدگاه شما نسبت به خانواده دارند. بسیاری از عقایدی که در این دوره در خصوص خانواده کسب می کنید، صحیح و بسیاری دیگر نادرست هستند که بر هویت و نحوه رفتار ما در زندگی زناشویی آینده تاثیر بسزایی دارند.

مثلا افراد ممکن است طرفدار همان حزبی باشند که والدینشان هستند و در همان مجامعی حضور پیدا کنند که والدینشان شرکت می کنند. برخی افراد هم طغیان می کنند و مسیری کاملا متفاوت با والدینشان در پیش می گیرند، اما حتی در طغیان هم خانه پدری نقشی مهم دارد.

خوب که دقت کنیم به تاثیرات ظریف تری هم پی می بریم:

فرض کنید زنی از خانواده زن سالار با مردی از خانواده مرد سالار ازدواج می کند، یکی از موضوعاتی که این دو از خانه پدری وارد زندگی جدید می کنند، تصمیم گیری بر سر ریاست است.

موضوع دیگر می تواند برخورد با امور مالی باشد. در بعضی خانواده ها کنترل امور مالی با زن است و مرد در این مورد مسئولیتی به عهده نمی گیرد. دختری که در این خانواده بزرگ می شود، ناخودآگاه با مردی ازدواج می کند که در این مورد بی مسئولیت است و دوباره همان روند را در خانواده جدید تداوم می بخشد. در واقع او با مردی مانند پدر خود ازدواج کرده است.

گاه در خانه پدری با کمبودهایی مواجه هستیم که انتظار داریم بعد از ازدواج، همسرمان آن ها را جبران کند. گاه این کمبودها کوچک و جبران آن ها ممکن، و گاه بزرگ و جبران آن ها غیر ممکن است. این مشکل نیز می تواند علتی برای طلاق باشد.

بیشتر بخوانید: آسیب های طلاق بر فرزندان

آیا هنوز درباره تاثیرات خانه پدری تردید دارید؟

انجام این تمرین موضوع را روشن تر می سازد: کدام یک از والدین شما حضور و نفوذ بر جسته تری دارند؟

از رفتارهای او در پاسخ به عواطف انسانی مانند خشم، احساس گناه، تنهایی، ترس یا صمیمیت فهرستی تهیه کنید.

برای خود نیز فهرستی مشابه تهیه و با یکدیگر مقایسه کنید. مشاهده خواهید کرد تا چه حد تحت تاثیر پدر یا مادر خود هستید.

تا زمانی که در مورد نفوذ والدین فکر نکنیم و خود را از تاثیر منفی نه مثبت آن آزاد نسازیم، همواره دنباله روی آن ها خواهیم بود. همین قدر بدانیم که باید بیدار شویم و به نقش مهم تاثیر گذشته در حال توجه کنیم و نحوه کنار آمدن با آن ها را در روابط آینده خود یاد بگیریم.

ازدواج در ایران پیوند خانواده‌هاست نه افراد

مسئله این است که در کشورهای غربی آدم‌ ها با هم ازدواج می‌کنند اما در مشرق زمین و به خصوص در کشور ما ایران این خانواده‌ ها هستند که با هم پیوند می خورند و در واقع دو ایل با هم ازدواج می کنند و فقط بحث دو نفر و مسئله دوست داشتن تنها دو نفر کافی نیست.

حتی مسئله بزرگ تر و مهم تر این است که فقط ارزیابی این دو نفر از تمام جوانب فردی مثل ویژگی های ظاهری، تحصیلی، شغلی، مالی، تفریحات، هیجانات، مسائل فکری، اعتقادی، مذهبی، سیاسی، اخلاقی، رفتاری، ابعاد شخصیتی، مقوله دلبستگی، صمیمیت، بلوغ روانشناختی و سطح آمادگی برای ازدواج، نگرش به جنس مخالف، رابطه جنسی، تعهد، احترام، مهارت های زندگی مشترک و بررسی دیدگاه هر فرد در زمینه فرزندآوری و … که در اغلب مشاوره های قبل از ازدواج معمول در سراسر دنیا و حتی در کشور ما صرفا به آن پرداخته می شود برای شکل گیری یک ازدواج رضایت بخش پایدار در فرهنگ ایرانی کافی نیست و باید حتما و بطور جدی و مفصل و همه جانبه حوزه خانواده و فرهنگ و رسم و رسومات ارزیابی شود و به موارد چالش برانگیز در آینده مشترک زوج پرداخته شود.

نقش یک مشاور قبل از ازدواج خوب با رویکرد همه جانبه نگری در انتخاب همسر مناسب با کمترین ضریب خطا

این مدل ویژه و منحصر به فرد مشاوره پیش از ازدواج با رویکرد همه جانبه نگری فقط مختص افرادی که در ایران ازدواج می کنند نیست بلکه دیده شده که افرادی که ایرانی هستند این فرهنگ خود را با مهاجرت به کشورهای دیگر می برند و لذا تاکید روی حوزه خانواده حتی در مشاوره های پیش از ازدواج از راه دور و ایرانیان خارج از کشور هم ضروری و اجتناب ناپذیر است.

هر فرد باید ویژگی های شخصیتی و رفتاری طرف مقابل خود را در بطن خانواده ها و در رفت و آمد با خانواده های طرفین ارزیابی کند.

مشاور قبل از ازدواج هر فرد را جداگانه در جلسات فردی و طی مصاحبه های حرفه ای روانپزشکی و روانشناختی ارزیابی می کند و در صورت لزوم انجام تست های تکمیلی پیش از ازدواج تخصصی در جهت تایید تشخیص اختلالات روانپزشکی و آسیب پذیری های روانشناختی را توصیه می کند.

مشاور پیش از ازدواج هیچ گاه اطلاعات خصوصی افراد را در اختیار طرف مقابل قرار نمی دهد بلکه در جلسات مشترک آن ها را متوجه تفاوت های زیربنایی و تناقض ها می کند. مشاور هرگز فقط بدنبال پیداکردن تفاوت ها نیست تا افراد را از ازدواج با یکدیگر منع کند.

هر چند افراد شباهت های بیشتری با یکدیگر داشته باشند بهتر می توانند باهم کنار بیایند اما این به این معنی نیست که نباید زوج در هیچ زمینه با هم اختلاف نظر داشته باشند.

در واقع تفاوت ها مانعی برای ازدواج محسوب نمی شود چون تفاوت ها زمانی در ازدواج مسئله ساز می شود که افراد به دلیل  آسیب پذیری های روانشناختی ناخودآگاه و عدم آگاهی از الگوهای مخرب رفتاری خود  و به کارگیری ناخودآگاه مکانیسم های دفاعی نابالغ، همچنین  نداشتن مهارت های ارتباط موثر و عدم پختگی و انعطاف پذیری لازم نمی توانند به درستی اختلافات را مدیریت کنند.

نباید از مشاور پیش از ازدواج انتظار داشت تا به جای شما تصمیم بگیرد. مشاور پیش از ازدواج نه می گوید به درد هم می خورید و نه می گوید به درد هم نمی خورید.

مشاور قبل از ازدوج توجه دو طرف را به سمت علایم هشدار در رابطه شان بر می گرداند و  با نشان دادن موارد تعارض برانگیز و چالش زا در زندگی مشترک آینده آن ها،  چشمان دوطرف را باز می کند تا با چشمان باز خودشان تصمیم بگیرند.

اگر با چشم باز، تصمیم به ادامه این ارتباط علیرغم مصائب پیش رو بگیرد؛ می پذیرد که دیگر خودش با آگاهی کامل دست به این انتخاب زده، نه کسی او را فریب داده و نه این که ندانسته دست به انتخاب زده،  نه این که پارتنرش الان عوض شده است.

بلکه ذهن آگاه راحت تر می پذیرد که باید خودش عواقب تصمیم خود را به عهده بگیرد و نه اینکه تلاش کند تا همسرش را تغییر دهد. بلکه با به کارگیری مهارت های لازم با مشکلات مقابله کند.

مشاوری را انتخاب کنید که قبل از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج با او در تماس باشید و در صورت لزوم مخصوصا در سال های اولیه ازدواج که ممکن است با چالش های بیشتری در زندگی مشترک رو به رو باشید از او کمک بگیرید.

یک مشاور پیش از ازدواج خوب باید از آسیب های خانوادگی و آسیب های اجتماعی روز آگاه باشد و برای زوجین آسیب های اجتماعی روز در حوزه خانواده را تشریح کند و مهارت های لازم برای مقابله با آن ها را به زوجین آموزش دهد.

این آگاهی برای جلوگیری از مشکلات زندگی مشترک آینده زوج قطعا موثر خواهد بود.

بیشتر بخوانید: قوانین گفتگو در روابط زوجین

معیارهای انتخاب همسر و احتمال خطا در تعیین میزان ریسک پذیری ازدواج

هرچند که خیلی از افراد، مشاوره قبل از ازدواج را ضروری نمی دانند و برای مثال با این باور غلط که عشق به تنهایی برای داشتن یک زندگی زناشویی موفق کافی است، سایر فاکتورها و عوامل بسیار مهم در ازدواج را نادیده می گیرند.

براساس اصول روانشناسی انتخاب همسر وقتی علاقمندی به فردی زیاد می شود فرد ناخوداگاه ترجیح می دهد که تنها نکات مثبت را ببیند و نکات منفی را یا نادیده می گیرد یا برایشان دلیل موجهی می آورد.

در واقع در مشاوره پیش از ازدواج، خطاهای فکری و باورهای غلط در ازدواج و دفاع های ناکارآمد هر فرد شناسایی و اصلاح می شود تا مانع از دسترسی فرد به اطلاعات ناب و تحریف شده نگردد.

از طرف دیگر بسیاری از افراد یک یا تعدادی از معیارهای کم اهمیت در انتخاب همسر را ممکن است مورد توجه قرار دهند در صورتی که باید به یک مجموعه عوامل توجه کرد.

هر چند که بعضی از عوامل سایر عوامل را ممکن است تحت تاثیر قرار دهد؛ مثلا اختلال در سلامت روان، فاکتور بسیار مهمی است که ممکن است در فردی که سایر معیارهای انتخاب همسر را دارا می باشد به صورت جداگانه تصمیم گیری فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

مشاور ازدواج با ارزیابی و تعیین ریسک پذیری عوامل مختلف هم به صورت تک تک و هم در ارتباط با سایر عوامل، هم ریسک کلی ازدواج و هم ریسک هر حوزه تاثیرگذار در ازدواج را جداگانه تعیین می کند.

چون هر عامل غیر از بار ارزشی جداگانه و تاثیرگذار در ازدواج، در کنار سایر عوامل هم ارزش گذاری جداگانه دارد.

به عنوان نمونه در حوزه خانواده، ریسک ناهماهنگی خانواده ها مشخص می شود، مشاور دو طرف را متوجه این موضوع می کند که در زندگی آینده این زوج چه میزان از وقت و انرژی شان را باید صرف مدیریت این عامل ریسک پذیر خانواده و حذف و خنثی کردن آن ها کنند.

از طرف دیگر این عامل ریسک پذیر ناهماهنگی خانواده ها در کنار سایر عوامل تاثیرگذار در ازدواج سطح پختگی و بلوغ روانشناختی فرد سنجیده می شود.

یعنی اگر کسی به پختگی لازم نرسیده باشد و انعطاف پذیری و مهارت های ارتباطی وی ضعیف باشد نمی تواند به راحتی این ریسک ناهماهنگی خانواده ها را پشت سر بگذارد و بیشتر اوقات مشترک این دو نفر صرف برطرف کردن مشکلاتشان با خانواده ها خواهد شد.

در این زمینه می توانید از تجربه و تبحر پزشکان بهترین کلینیک روانشناسی در تهران استفاده کنید تا در انتخاب همسر که می توان گفت یکی از مهم ترین اتفاق زندگی هر فردی محسوب می شود، دچار مشکل نشوید.

تحلیل روانکاوی و نقش پررنگ ناخودآگاه در انتخاب همسر

بر اساس نظریه فروید پایه گذار علم روانکاوی، رابطه زناشویی امروز تکراری از الگوهای والدین فرد در کودکی او هستند. در واقع انتخاب رابطه بسیار پیش تر از خود ازدواج، در کودکی ما رقم می خورد.

فروید دو مدل انتخاب پارتنر را به ما معرفی می کند:

• مدل ایده آل یا مدلی که دوست دارد فرد شبه خود را انتخاب کند

مثلا در دختران جوان مدل افسانه ای سیندرلایی همان مرد ایده آلی که او در کودکی آرزو داشته آن گونه باشد که معمولا در دختران منجر به عشق های رمانتیک می شود.

چرا که فرد کمال و ویژگی ها و معیارهای انتخاب همسر را بر اساس آن مدل در ذهن خود رویاپردازی و آرمانی می کند و حتی در خیلی موارد ممکن است طرف مقابل در واقعیت بسیار متفاوت باشد از آنچه که به وی نسبت داده شده است. از نظر فروید اغلب زنان در مرد به دنبال آنچه آرزو داشته اند می گردند.

از طرف دیگر تعدادی از خانم ها در اولین قرار آشنایی طوری رفتار می کنند یا باور و انتظار ذهنی آنان این است که مورد پسند و انتخاب قرار گیرند نه اینکه آن را فرصتی برای انتخاب کردن بدانند.

آن ها انتظارشان این است که مردی از راه برسد و مشکلاتشان را حل کند ( شاهزاده سوار بر اسب ) و وقتی که متوجه می شوند این باور افسانه ای همگونی با زندگی واقعی ندارد در هم می شکنند.

• مدل وابسته یا والدین گونه که از انتخاب زوج از تصویر والدین تاثیر گرفته است

هم زنان و هم مردان ممکن است ناخودآگاه به این شکل دست به انتخاب بزنند.

مردان اغلب این گونه انتخاب می کنند مثلا ممکن است به طور ناخودآگاه در همسرشان به دنبال مادر می گردنند. به عنوان نمونه مردی که جذب خانمی می شود که 10 سال از او بزرگتر است.

طبق نظریه پردازان دیگر  ممکن است فرد به طور ناخودآگاه  جذب فردی شود که به شدت به آن چه در والدین ایده آلش بوده شباهت داشته باشد یا جذب افرادی شود که به شدت از آن چه در والدینش نمی پسندیده متفاوت است. لذا نقش ناخوداگاه در هر دو مدل این انتخاب ها بسیار پر رنگ است و هر کدام از این انتخاب ها مسایلی را در بر دارد که باید در طی مشاوره پیش از ازدواج به آن پرداخته شود.

این عدم آگاهی است که باعث می شود بسیاری از افراد از مشاوره های پیش از ازدواج کمک نمی گیرند. چون فکر می کنند آنقدر به سطح مطلوبی از استقلال فکری و مالی و خانوادگی رسیده اند که می توانند بدون مشورت دیگران  بهترین انتخاب را بکنند.

در واقع نمی دانند فاکتورهای تاثیر گذار در ازدواج حتی به طور ناخودآگاه می تواند مداخله کند و ممکن است از دید آنان دور بماند و نادیده گرفته شود.

اهمیت و نقش کلیدی آموزش مهارت های زندگی در ازدواج های موفق

برخی افراد ممکن است از مهارت هایی که قرار است در جلسات پیش از ازدواج به آن ها آموخته شود هیچ آگاهی نداشته باشند.

وقتی از آموزش پیش از ازدواج صحبت می شود، منظور آموزش مهارت های زندگی است که مهارت خودآگاهی، گفتگو، شفاف سازی، حل مساله، مذاکره، تصمیم گیری، مدیریت بحث های تنش زا و دعواهای زن و شوهری، مدیریت هیجان، کنترل خشم، جرات مندی، مهارت های ارتباط فردی و مهارت مدیریت ارتباط خانواده ها را شامل می شود.

هر چند که اصول کلی این مهارت ها در کتاب های آموزشی و اینترنت قابل دسترسی است ولی فقط با آشنایی و یادگیری یک فرمول یا اصول کلیشه ای نمی توان مهارت موثر در هر مساله ای را به آسانی به کار برد و با توجه به شرایط هر کیس که از دیگر کیس های ازدواج ممکن است متفاوت باشد هر مهارتی کاربرد خاص خود را می طلبد.

یادگیری زیر نظر یک متخصص در این زمینه که سال ها تجربه کار بالینی در مشاوره پیش از ازدواج و زوج درمانی را دارد قطعا بهترین نتیجه را در بر خواهد داشت.

لذا نقش آموزش قبل از ازدواج در افزایش تاثیر مشاوره قبل از ازدواج و شکل گیری ازدواج پایدار و رضایت بخش غیر قابل اتکار است.

 

مواردی که قبل از ازدواج باید در مورد آن ها توافق شود

در دوران آشنایی قبل ازدواج به خصوص قبل از خواستگاری و قبل از اینکه خانواده ها درگیر پروسه آشنایی ازدواج شوند؛ لازم است دختر و پسر در مورد رسم و رسومات ، نوع و نحوه انجام مراسم، شرط هایی که قبل از عقد و رسمی شدن ازدواج مطرح می شود ( مثل مهریه، حق طلاق، حق حضانت، حق سکونت و … )، هزینه های مراسم نامزدی/عقد /عروسی و هدایای گرفته شده، مدل رفت و آمد با خانواده طرفین در دوران نامزدی/عقد و بعد از عروسی ، رابطه جنسی در دوران قبل از ازدواج ، پایبندی به رسوم اعتقادی و مذهبی، مسئله حجاب، محل سکونت در زندگی مشترک، زندگی با خانواده هر طرف یا به صورت مستقل، اشتغال و ادامه تحصیل طرفین، داشتن فرزند، تعداد فرزندان، زمان فرزند آوری و مسایل پیرامون، دارایی های قبل از ازدواج و نحوه مدیریت مالی بعد از ازدواج ، الگوی تقسیم وظایف و نقش ‌های زن و مرد ( سنتی یا مدرن ) در خانواده، مساله مهاجرت و … توافقاتی جدی صورت گیرد.

 

بهترین زمان برای مشاوره قبل از ازدواج

طیف مختلفی از مراجعان داوطلب مشاوره قبل ازدواج در کلینیک وجود دارد. در شروع آشنایی، بعد از چند ماه آشنایی، قبل از خواستگاری و آشنایی رسمی خانواده ها، بعد از خواستگاری، دوران نامزدی، دوران عقد و …

مراجعانی که در شروع آشنایی داوطلب مشاوره پیش از ازدواج هستند، بهترین زمان را برای انجام مشاوره انتخاب کرده اند. در این زمان به مراجعان در مورد علاقه شدید و وابستگی هشدار داده می شود و توصیه اکید بر کنترل هیجانات می گردد. چون علاقه شدید باعث می شود افراد نکات مثبت را پررنگتر ببینند و نکات منفی را نادیده بگیرند.

از طرف دیگر یکسری مراجعانی  هم هستند که به تنهایی مراجعه می کنند و حتی مراجعانی هم که در حال حاضر کیس خاص در حال ارزیابی ندارند و در فرایند ازدواج هنوز قرارنگرفته اند داوطلب مشاوره هستند که با هدف شناخت خود، از آسیب پذیری های روانشناختی و الگوهای ناکارآمد ارتباطی شان آگاه می شوند، و مهارت های لازم را در این راستا آموزش می بینند.

هر چند که خیلی از افراد بر این باور هستند که تا زمانی که شرایط ازدواج فراهم نشده لازم نیست به مهارت آموزی بپردازند اما در واقع برای داشتن یک ازدواج یا یک رابطه پایدار رضایت بخش با جنس مخالف باید چنین باور نادرستی را کنار گذاشت و قبل از اینکه فرد جدیدی به زندگی شما بیاید دانسته های خود را افزایش داد.

 در صورتیکه سوالات بیشتری در مورد مشاوره ازدواج  دارید مقاله سوالات متداول مشاوره ازدواج از گروه روانشناسی ویان را بخوانید.

سخن پایانی

اینجانب در مقالات بعدی، به نکات مهم این نوع از مشاوره پیش از ازدواج که تحت عنوان مشاوره ارتباط موثر با جنس مخالف در دوران قبل از ازدواج هم نامگذاری می شود به صورت مفصل خواهم پرداخت.

نویسنده: زینب صائمی، روانپزشک و روان درمانگر، زوج درمانگر و مشاور پیش از ازدواج

 

 

این مطالب نیز ممکن است برایتان مفید باشد

 

بهترین مشاور ازدواج در تهران

بهترین مشاور خانواده در تهران

 بهترین دکتر درمان استرس در تهران

بهترین دکتر درمان وسواس در تهران

درمان قطعی اختلال پانیک

درمان بیش فعالی کودکان

بهترین دکتر مشاور ازدواج  در تهران

مشاوره  کودک در تهران