درمان افسردگی کودکان

این روزها افسردگی جزو شایع ترین بیماری های روحی محسوب می شود. متاسفانه ابتلا به افسردگی مختص بزرگسالان نیست و تعداد زیادی از کودکان نیز به این اختلال مبتلا می شوند. در این مقاله به دنبال آنیم که بدانیم چرا کودکان به افسردگی مبتلا می شوند؟ و به ارائه ی راه های موثر درمان افسردگی کودکان بپردازیم.

برای آنکه بتوانیم به درمان افسردگی کودکان بپردازیم، ضروری است نخست با تفاوت غم عادی با افسردگی آشنا شویم. همه ی ما ممکن است در طول زندگی خود در برهه ای کوتاه احساس ناراحتی، غم ، اندوه و یاس داشته باشیم. برعکس غم و اندوه عادی و یا سوگواری، اغلب حملات افسردگی بیشتر از چند هفته و حتی چند سال طول می کشد.

بعضی از کودکان و نوجوانان دارای اختلال دو قطبی هستند و از این موضوع درد می کشند. این اختلال شامل حمله های افسردگی با دوره های طولانی و نوسان خلق و خوی همراه است. اگرچه افسردگی عاملی تهدید آمیز در زندگی به حساب نمی آید، ولی ممکن است منجر به فکر کردن و اقدام به خودکشی شود. زمانی که کودک دچار دل مردگی، احساس پوچی و یا غمگینی دائمی شده و یا علاقه ای به انجام فعالیت های مورد علاقه اش ندارد والدین باید به فکر راه حل مناسب باشند. زیرا گاهی این موارد نشان دهنده ابتلا به افسردگی در کودکان هستند.

 

علائم افسردگی در کودکان

روانشناسان کودک می گویند کودکان امکان دارد در هر سنی دچار افسردگی شوند و هیچ تفاوتی در این زمینه با انسان های بالغ ندارند. اختلال در خلق و خو، ناراحتی با احساس غم، تحریک پذیری و احساس پوچی و بی علاقگی در انجام فعالیت های روزانه از علایم شایع افسردگی در کودکان است. البته نباید افسردگی را با احساس غم و اندوه معمولی اشتباه گرفت.

 

 

یکی از ضروری ترین گام ها برای درمان افسردگی کودکان شناخت علائم افسردگی کودکان است. علائم افسردگی در کودکان ممکن است با افسردگی در بزرگسالان هم شباهت هایی داشته باشد. رایج ترین علائم افسردگی در کودکان عبارتند از:

• احساس غم مداوم

احساس غم مداوم، بی تفاوتی نسبت به اتفاقات اطراف، احساس ناامیدی شدید که بیشتر از دو هفته ادامه داشته باشد از علایم شایع این بیماری است.

• از دست دادن حس علاقه و شوق

گاهی ممکن است کودک شور و شوق خود را از دست دهد و تمایلی به انجام کارهای مورد علاقه اش نداشته باشد، که میتواند یکی از علائم افسردگی باشد. برای مثال کودکی که همواره تمایل زیادی به تماشای تلویزیون داشت، ممکن است دیگر شور و علاقه ای برای تماشای تلویزیون نداشته باشد.

• تغییرات وزنی ناگهانی

بی اشتهایی و لاغری شدید بدون علت و یا افزایش ناگهانی وزن میتواند نشان دهنده ابتلا به افسردگی در کودکان باشد.

• اضطراب

کودکی که مبتلا به افسردگی است با کاهش تفکر مواجه شده و تمرکز لازم برای انجام تکالیف و فعالیت های روزانه را از دست میدهد. افت تحصیلی و تمایل شدید به غیبت از مدرسه میتواند از علائم ابتلا به افسردگی باشد.

• اختلال در خواب

بیداری های مداوم شبانه، کمبود خواب، شب بیداری، حتی خواب زیاد و سخت بیدار شدن از نشانه های ابتلا به افسردگی در کودکان است.

البته علائم افسردگی در کودکان محدود به موارد بالا نیست. والدین و مراقبین کودک می توانند با مشاهده علامت های هشدار دهنده ابتلا به افسردگی کودک را تشخیص دهند. سایر علائم هشدار دهنده افسردگی در کودکان به قرار زیر است:

• تحریک پذیری و عصبانیت شدید
• تغییر در خلق و خو و رفتار
• تغییرات شدید وزنی
• سرپیچی کردن
• طغیان احساس و یا صوت
• ابتلا به سردرد و درد معده به صورت مداوم
• افت تحصیلی
• ابراز افکار منفی و افزایش آن
• صحبت مداوم از مرگ و خودکشی

البته ممکن است والدین به آرام بودن فرزند ببالند. در حالی که کودک از افسردگی و تبعات آن در حال رنج بردن است.

 

بیشتر بخوانید :  درمان استرس در کودکان

 

 

البته باید ذکر شود علایم افسردگی در کودکان ممکن است متفاوت باشد. از این رو در اغلب موارد بیماری تشخیص داده نمی شود و بیشترعلایم به پای تغییرات عاطفی و روانی عادی گذاشته می شود.

افسردگی در کودکان علاوه بر خستگی و  بیحالی می تواند به صورت عصبانیت و پرخاشگری و تمایل به خشونت نیز نمایان شود که افسردگی نقابدار هم اطلاق می شود.  والدین معمولا در حال غربالگری رفتار کودکانشان هستند و با کمی می توانند علایم افسردگی را تشخیص دهند.

منزوی شدن، ترس از طرد شدن،  احساس گناه و یا بی ارزشی، گریه های مداوم، رفتارهای نامناسب جنسی، تمایل به فعالیت های پر خطر، بخشیدن دارایی ها، پایین بودن عزت نفس و حساسیت شدید به شکست نیز از دیگر علائمی هستند که میتوانند ابتلای کودک به افسردگی را تایید کند.

 

علت افسردگی کودکان

این بیماری در کودکان نیز مثل بزرگسالان می تواند ناشی از اتفاقات متعددی باشد. سوابق خانوادگی ، پیشامدهای ناگوار و اختلالات ژنتیکی از جمله علل افسردگی کودکان هستند. افسردگی حالتی گذرا  نیست و مطمئنا نیاز به درمان دارد چون خودبخود از بین نمی رود. البته گاها بیماری هایی مانند تیروئید و کم خونی نیز می توانند باعث افسردگی شوند.

کودکانی که دارای والدین افسرده اند ریسک بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارند. اختلافات و درگیری میان والدین، هرج و مرج در محیط خانه، اعتیاد والدین به مواد مخدر و یا الکل هم زمینه بروز افسردگی در کودکان است.

 

 درمان افسردگی در کودکان

درمان افسردگی در کودکان معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است و بسته به شدت علائم، سن کودک و عوامل دیگر متفاوت است.

روان‌درمانی: روان‌درمانی یکی از روش‌های اصلی درمان افسردگی در کودکان است. درمان‌های رفتاری-شناختی (CBT) به طور گسترده برای کودکان استفاده می‌شود. این درمان‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا افکار منفی را شناسایی و تغییر دهند، مهارت‌های مقابله با مشکلات را بیاموزند و رفتارهای مثبت را تقویت کنند.

دارو درمانی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای کودک تجویز کند. تصمیم‌گیری در مورد تجویز دارو باید با دقت و با توجه به سن کودک، شدت علائم و عوارض جانبی احتمالی داروها صورت گیرد.

درمان‌های خانوادگی: درگیر کردن خانواده در روند درمان بسیار مهم است. درمانگران می‌توانند به خانواده آموزش دهند که چگونه از کودک حمایت کنند و به او کمک کنند تا با افسردگی مقابله کند.

درمان‌های مکمل: برخی درمان‌های مکمل مانند ورزش، تغذیه سالم و تکنیک‌های آرام‌سازی نیز می‌توانند به بهبود علائم افسردگی کمک کنند.

تشخیص زودهنگام و درمان مناسب افسردگی در کودکان بسیار مهم است. درمان زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت افسردگی و بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کند.

 

بیشتر بخوانید :  درمان بی خوابی کودکان

چه زمانی برای درمان افسردگی کودک دارو تجویز می شود؟

تصمیم‌گیری در مورد تجویز دارو برای درمان افسردگی کودکان، یک تصمیم بسیار مهم است که باید با دقت و توسط تیم متخصصان صورت گیرد.به طور کلی، دارو زمانی تجویز می‌شود که افسردگی کودک شدید باشد و بر عملکرد روزانه او تأثیر قابل توجهی بگذارد. این ممکن است شامل مشکل در مدرسه، روابط اجتماعی، خواب و اشتها باشد.درمان‌های غیر دارویی مانند روان‌درمانی به تنهایی موثر واقع نشوند.خطر خودکشی یا آسیب رساندن به خود وجود داشته باشد.

چه عواملی در تصمیم‌گیری برای تجویز دارو موثرند؟

• سن کودک: سن کودک، شدت علائم و پاسخ به درمان‌های دیگر در تصمیم‌گیری موثر است.
• نوع و شدت افسردگی: نوع افسردگی و شدت علائم آن تعیین می‌کند که کدام دارو و با چه دوز مناسب است.
• وجود بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌های دیگری که کودک ممکن است داشته باشد نیز در انتخاب دارو موثر است.
• عوارض جانبی داروها: پزشک باید به دقت عوارض جانبی احتمالی داروها را با والدین در میان بگذارد و به طور مرتب کودک را تحت نظر داشته باشد.

 

دارو درمانی تنها بخشی از درمان است، درمان افسردگی کودکان باید شامل روان‌درمانی، تغییر سبک زندگی و حمایت خانواده نیز باشد. کودکانی که دارو مصرف می‌کنند باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شوند تا عوارض جانبی و اثربخشی داروها ارزیابی شود.

تصمیم‌گیری در مورد استفاده از دارو برای درمان افسردگی کودکان باید به صورت مشترک توسط والدین، پزشک و روان‌شناس کودک گرفته شود. همه جوانب مثبت و منفی درمان باید به دقت بررسی شود و بهترین تصمیم برای کودک اتخاذ شود.

نقش روانشناس در درمان افسردگی در کودکان چیست؟

روانشناسان نقش بسیار مهمی در درمان افسردگی کودکان ایفا می‌کنند. آن‌ها به عنوان راهنما و درمانگر، به کودکان و خانواده‌هایشان کمک می‌کنند تا با این چالش روبرو شوند و به بهبودی دست یابند.

برخی از نقش‌های اصلی روانشناس در درمان افسردگی کودکان عبارتند از:

• تشخیص دقیق: روانشناسان با استفاده از ابزارهای تشخیصی مناسب، افسردگی را در کودکان تشخیص می‌دهند و شدت آن را ارزیابی می‌کنند.
• درمان فردی: روانشناسان با کودکان به صورت فردی کار می‌کنند تا به آن‌ها کمک کنند تا احساسات خود را بهتر بشناسند و مهارت‌های مقابله با مشکلات را بیاموزند.
• درمان خانواده: روانشناسان همچنین با خانواده کودک کار می‌کنند تا به آن‌ها آموزش دهند که چگونه از کودک حمایت کنند و به او کمک کنند تا بهبود یابد.
• آموزش مهارت‌های زندگی: روانشناسان به کودکان مهارت‌های زندگی مانند حل مسئله، مدیریت احساسات، ارتباط موثر و تقویت عزت نفس را آموزش می‌دهند.
• تعیین شدت بیماری: روانشناسان با ارزیابی مداوم وضعیت کودک، شدت افسردگی و پیشرفت درمان را پیگیری می‌کنند.
• همکاری با سایر متخصصان: در صورت نیاز، روانشناسان با سایر متخصصان مانند پزشکان و متخصصان تغذیه همکاری می‌کنند تا یک برنامه درمانی جامع برای کودک ارائه دهند.

 

روش‌های درمانی که روانشناسان برای درمان افسردگی کودکان استفاده می‌کنند:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش درمانی به کودکان کمک می‌کند تا افکار منفی را شناسایی و تغییر دهند و رفتارهای مثبت را جایگزین کنند.
• درمان بازی: از طریق بازی، کودکان می‌توانند احساسات خود را بیان کنند و مهارت‌های اجتماعی را بیاموزند.
• درمان خانواده: این روش درمانی به خانواده کمک می‌کند تا یاد بگیرند که چگونه از کودک حمایت کنند و به او کمک کنند تا با افسردگی مقابله کند.

 

اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است افسرده باشد، با گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان تماس حاصل فرمایید. روانشناسان ما می‌توانند به شما کمک کنند تا فرزندتان را در این مسیر دشوار همراهی کنید.

 

نقش والدین و خانواده در موفقیت درمان افسردگی در کودکان

اگر به دنبال درمان افسردگی کودکان دلبندتان هستید، باید برای شنیدن نگرانی هایش وقت بگذارید. حتی اگر مشکل را اساسی احساس نمی کنید باز هم مشکلات را از دیدگاه او ببینید و بررسی نمایید.

مهم ترین کاری که برای درمان افسردگی کودکان  می توانید انجام دهید ایجاد یک راه ارتباطی با کودک است. سعی کنید با او احساس همدردی نمایید تا شما را پشتیبان مناسبی برای خود بداند. البته این نکته را همواره به یاد داشته باشید که تشخیص و درمان قطعی افسردگی کودکان بر عهده متخصص و روانپزشک کودک  می باشد و شما میتوانید نقش کمکی در این روند داشته باشید. کلینیک ویان یک مرکز خوب برای درمان افسردگی کودکان دلبند شماست.

 

چه روش تغذیه ای به درمان افسردگی کودکان کمک می کند؟

تغذیه سالم و متعادل، نقش بسیار مهمی در سلامت جسمی و روانی کودکان دارد. مطالعات نشان داده‌اند که برخی مواد غذایی می‌توانند به بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی کمک کنند.

 مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا۳ برای عملکرد صحیح مغز ضروری هستند. کمبود این مواد می‌تواند بر خلق‌وخو و انرژی کودک تأثیر بگذارد. برخی مواد غذایی به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند که این ماده شیمیایی در تنظیم خلق‌وخو نقش مهمی دارد. التهاب مزمن می‌تواند بر سلامت روان تأثیر منفی بگذارد. برخی مواد غذایی خاص به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند.غذاهای زیر برای کودکان افسرده مفید هستند:

• ماهی‌های چرب: ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل‌آلا و ماهی تن سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ هستند که برای سلامت مغز بسیار مفیدند.
• میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های مختلف هستند که به تقویت سیستم ایمنی و بهبود خلق‌وخو کمک می‌کنند.
• حبوبات: حبوبات سرشار از فیبر و پروتئین هستند و به تنظیم قند خون کمک می‌کنند.
• آجیل و دانه‌ها: آجیل و دانه‌ها مانند بادام، گردو و تخم‌کتان حاوی ویتامین E، منیزیم و روی هستند که برای سلامت مغز مفیدند.
• مغزهای کامل: مصرف غلات کامل مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و جو دوسر به دلیل داشتن فیبر و ویتامین‌های گروه B می‌تواند مفید باشد.
• پروبیوتیک‌ها: مصرف ماست پروبیوتیک و کفیر می‌تواند به بهبود سلامت روده و کاهش علائم افسردگی کمک کند.

 

واقعیاتی درباره افسردگی کودکان

• درمان افسردگی کودکان اهمیت زیادی دارد. زیرا افسردگی حالت شدیدتری از احساس غم و اندوه عادی بوده و میتواند در عملکرد کودکتان اختلال قابل توجهی ایجاد نماید. تقریبا 2%کودکان پیش دبستانی و دانش آموز تحت تاثیر افسردگی هستند و در حال رنج بردن از آن هستند.
• افسردگی در کودکان همواره یک دلیل خاص ندارد. گاهی ممکن است چند عامل خطر آفرین روانشناختی و بیولوژیکی و محیطی در کنار هم منجر به ابتلای کودک به افسردگی شوند.
• افسردگی کودکان جزو عوامل اصلی خودکشی در کودکان و نوجوانان است.
• روان درمانی بین فردی از جمله رویکردهایی است که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد.
• تقریبا 60% از کودکان تحت درمان افسردگی با داروهای ضد افسردگی بهبود می یابند.
• گاهی برای درمان افسردگی کودکان نیاز است کودک حداقل 6 ماه داروهای ضدافسردگی با دوز مناسب مصرف کند.