10 راه درمان قطعی استرس کودکان

یکی از مهم ترین عامل های استرس کودکان، تنش در خانه است. به عنوان مثال کودکان ممکن است از اختلافات خانوادگی، طلاق یا از دست دادن یکی از اعضای خانواده ناراحت شوند. گاهی اوقات حتی تغییرات شاد مانند خانه جدید یا وجود یک خواهر یا برادر جدید هم می تواند موجب ایجاد استرس در کودکان شود.

مدرسه نیز عامل دیگری از نگرانی های مکرر برای کودکان است. کودکان در سنین کمتر، به هنگام قرار گرفتن در کنار معلم یا در مورد دوست یابی دچار استرس می شوند. اما هر کدام از این عامل ها درمانی دارند. درمان استرس کودکان توسط مراکز روانشناسی خوب و معتبر کاملا تخصصی انجام می شود. اگر عامل اصلی استرس در کودک به موقع و در زمان مشخص شناسایی شود، قطعاً دوره درمان آن کوتاه تر خواهد بود. افرادی که به عنوان متخصص در درمان استرس کودکان فعالیت می کنند، با شناسایی به موقع عامل استرس موجب درمان این بیماری در کودکان می شوند.

چه چیزی باعث استرس کودکان میشود؟

عوامل ایجاد استرس در کودکان متنوع بوده و می‌تواند از جنبه‌های خانوادگی، تحصیلی، اجتماعی، روان‌شناختی و زیستی منشأ بگیرد. در ادامه، مهم‌ترین این عوامل به صورت رسمی بیان شده است:

۱. عوامل خانوادگی

• تنش و تعارض میان والدین: مشاجره‌های مکرر یا جدایی والدین می‌تواند احساس ناامنی و اضطراب در کودک ایجاد کند.

• بی‌ثباتی در محیط خانواده: تغییر محل زندگی، تولد فرزند جدید یا فوت یکی از اعضای خانواده از جمله عوامل مؤثر بر افزایش استرس کودک است.

• انتظارات یا سخت‌گیری بیش از حد والدین: فشار مداوم برای موفقیت یا رفتار مطابق با معیارهای والدین، سطح اضطراب کودک را افزایش می‌دهد.

• مشکلات مالی یا بیماری والدین: احساس نگرانی نسبت به وضعیت خانواده می‌تواند باعث نگرانی مزمن در کودک شود.

۲. عوامل آموزشی و تحصیلی

• ترس از شکست تحصیلی یا ارزیابی منفی

• حجم زیاد تکالیف یا رقابت شدید میان دانش‌آموزان

• برخورد نامناسب یا انتقاد شدید از سوی معلم

• زورگویی (Bullying) یا طرد شدن در محیط مدرسه

۳. عوامل اجتماعی و بین‌فردی

• مشکلات در روابط با همسالان: ناتوانی در ایجاد دوستی یا طرد شدن از گروه همسالان می‌تواند منبع اضطراب باشد.

• تغییر محیط اجتماعی: جابجایی مدرسه یا نقل مکان به شهر جدید باعث احساس ناآشنایی و نگرانی در کودک می‌شود.

• تجربه بی‌عدالتی، تبعیض یا تمسخر در جمع

۴. عوامل فردی و روان‌شناختی

• خلق‌وخوی حساس یا کمال‌گرایی ذاتی

• پایین بودن اعتماد به نفس و عزت‌نفس

• تجربه رویدادهای آسیب‌زا (مثل تنبیه، تحقیر یا ترس شدید)

• ویژگی‌های ژنتیکی یا سابقه خانوادگی اضطراب

۵. عوامل زیستی و محیطی

• خواب ناکافی یا تغذیه نامناسب

• فعالیت بدنی کم یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض رسانه‌ها و بازی‌های خشن

• محیط پر سر و صدا، بی‌نظم یا فاقد ثبات

• قرارگیری در معرض بیماری یا دردهای جسمی مزمن

در مجموع، استرس کودکان اغلب حاصل ترکیبی از عوامل بیرونی (خانواده، مدرسه، جامعه) و ویژگی‌های درونی (شخصیت و توانایی‌های مقابله‌ای) است.

انواع استرس در کودکان

بر اساس تحقیقات، محققان استرس کودکان را به سه نوع مثبت، منفی و قابل‌ تحمل تقسیم بندی نموده اند. در نوع استرس مثبت، کودکان با حضور یک بزرگسال دلسوز می توانند در مقابله با عوامل استرس زا قوی تر باشند. این نوع استرس باعث تغییرات جزئی هورمونی در کودکان می شود. به طور مثال سبب افزایش ضربان قلب یا تغییر در سطح هورمون کورتیزول می گردد.

استرس قابل تحمل، ناشی از تجربیات نامطلوب است که ماهیت شدیدتری دارند. این نوع استرس ها کوتاه مدت هستند و می توان بر آنها غلبه نمود. برخی از نمونه های عوامل استرس قابل تحمل شامل اختلالات خانوادگی، تصادف و مرگ عزیزان می باشد.

برای درمان استرس کودکان در مقابله با استرس از نوع قابل تحمل، بهتر است با آنها همدردی نمود. استرس از نوع منفی و سمی، جزء استرس های مزمن و بیش از حد است که از توانایی کودک برای مقابله فراتر می رود. این نوع استرس در غیاب مراقبت حمایتی از بزرگسالان به وجود می آید. این نوع استرس، موجب آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن کودک می شود و منجر به کاهش سلامت جسمی و روانی آن در طول زندگی می گردد.

استرس سمی مزمن باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و حالت برانگیختگی در کودکان می شود. در این زمان، مغز آن ها تغییرات شیمیایی مختلفی را تجربه می‌ کند که منجر به بیش فعالی نیز می گردد. اگر درمان استرس کودکان به موقع و در زمان مناسب انجام شود، قطعاً از بیماری های احتمالی نیز پیشگیری می گردد.

بیشتر بخوانید : اجتماعی کردن کودک خجالتی

علائم استرس در کودکان را بشناسید

به منظور درمان استرس کودکان، ابتدا باید علائم آنها را شناسایی نمود. علائم استرس می توانند به شکل های مختلفی ظاهر شوند. تحریک پذیری و عصبانیت نشانه مهمی از استرس در کودکان است. کودکان اغلب مواقع کلماتی برای بروز احساساتشان ندارند و گاهی اوقات خلق و خوی بد آنها نشان دهنده استرسشان است.

کودکان و نوجوانانی که دارای استرس بیش از حد هستند، ممکن است به نسبت حالت معمول خود بحث برانگیزتر باشند. تغییر در رفتار هم علامت دیگری از بالا بودن میزان استرس است. ممکن است کودک خردسال که قبلا شنونده خوبی بوده است، به طور ناگهانی در بین حرف شما بازی کند و یا نوجوانی که در یک محدوده زمانی فعالیت بسیاری داشته است، اکنون تمایلی به ترک خانه نداشته باشد.

کودکان و نوجوانانی که مداوم احساس خستگی دائمی دارند یا خواب آن ها بیش از حد معمول است نیز، ممکن است دچار استرس باشند. کودکانی که تعهدات خود را فراموش می کنند یا بیش از حد معمول آنها را به تعویق می‌ اندازند، ممکن است دچار استرس باشد. نادیده گرفتن مسئولیت‌ ها نشانه مهمی از استرس در کودکان است. تغییرات در غذا خوردن و اغلب بیمار شدن، از علائم فیزیکی هستند که در کودکان دچار استرس دیده می شوند. اگر هر کدام از علائم در زمان بروز خیلی سریع شناسایی شوند، قطعا درمان استرس کودکان پروسه زمانی کوتاه تری خواهد داشت.

 

به نقل از : mayoclinichealthsystem.org

Signs of stress in children

Emotional outbursts or increased irritability
Stress leads to stronger feelings of anger and irritability. Your children may have emotional outbursts that are inconsistent with their previous behavior or the current situation

Trouble sleeping
Worries and fears seem to come out during bedtime. Children who are stressed may have trouble falling or staying asleep, or start having nightmares

Withdrawing from others
Children who are stressed may want to spend more time alone and not interact with friends or family

10 راه درمان قطعی استرس کودکان (برای رفع استرس در کودکان چه باید کرد؟)

درمان استرس در کودکان نیازمند روش‌هایی ملایم، حمایتی و متناسب با دنیای ذهنی آن‌هاست. کودکان اغلب نمی‌توانند مانند بزرگ‌ترها درباره اضطراب یا نگرانی‌هایشان صحبت کنند، بنابراین شناخت علائم و به‌کارگیری روش‌های مناسب بسیار مهم است. در ادامه، ده راهکار مؤثر برای کاهش استرس کودکان به‌صورت پاراگرافی توضیح داده شده است:

۱. ایجاد فضای امن عاطفی مهم‌ترین گام در کاهش استرس کودک است. وقتی کودک بداند که در خانه می‌تواند احساسات خود را بدون ترس از تنبیه یا تمسخر بیان کند، احساس امنیت بیشتری خواهد داشت. گفت‌وگوی منظم و بدون قضاوت با او به کاهش فشار روانی کمک می‌کند.

۲. برقراری نظم و ثبات در برنامه روزانه باعث می‌شود کودک احساس پیش‌بینی‌پذیری و کنترل داشته باشد. خواب منظم، وعده‌های غذایی مشخص، زمان بازی و استراحت ثابت، به کاهش اضطراب‌های ناشی از بی‌نظمی کمک می‌کنند.

۳. آموزش مهارت‌های تنفس و آرام‌سازی می‌تواند تأثیر زیادی بر کنترل استرس داشته باشد. آموزش تنفس عمیق از شکم، ریلکسیشن عضلانی یا حتی مدیتیشن کودکانه، ابزارهایی هستند که کودک می‌تواند در موقعیت‌های استرس‌زا از آن‌ها استفاده کند.

۴. افزایش تحرک بدنی و بازی در فضای باز یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای کاهش استرس است. فعالیت‌های فیزیکی مانند دویدن، طناب‌زدن یا دوچرخه‌سواری، ترشح هورمون‌های شادی‌آور را افزایش می‌دهد و به تخلیه انرژی منفی کمک می‌کند.

۵. کاهش قرار گرفتن در معرض اخبار و محتوای استرس‌زا به‌ویژه در فضای مجازی یا تلویزیون، برای سلامت روان کودک حیاتی است. کودکان نسبت به وقایع ناراحت‌کننده بسیار حساس هستند و لازم است والدین مراقب میزان و نوع اطلاعات دریافتی آن‌ها باشند.

۶. استفاده از بازی‌درمانی یا هنر‌درمانی راهی غیرمستقیم برای ابراز احساسات کودک است. از طریق نقاشی، کاردستی، بازی‌های تخیلی یا داستان‌سازی، کودک می‌تواند ترس‌ها و نگرانی‌هایش را بیان و پردازش کند.

۷. تقویت مهارت حل مسئله در کودک به او کمک می‌کند در مواجهه با موقعیت‌های دشوار، احساس ناتوانی نکند. آموزش تدریجی اینکه چطور مشکلات را شناسایی، تحلیل و راه‌حل‌هایی برای آن‌ها پیدا کند، احساس کنترل را افزایش می‌دهد.

۸. ارتباط با همسالان و داشتن روابط اجتماعی مثبت به سلامت روان کودک کمک زیادی می‌کند. بازی گروهی، دوستی‌های سالم و شرکت در فعالیت‌های جمعی، حس تعلق و شادابی را افزایش می‌دهد.

۹. حمایت والدین در زمان‌های چالش‌برانگیز مانند تغییر مدرسه، تولد خواهر یا برادر، یا بیماری یکی از اعضای خانواده بسیار مهم است. کودک باید بداند که در هر شرایطی تنها نخواهد بود و کسی هست که او را درک و حمایت کند.

۱۰. در صورت نیاز، مراجعه به روان‌شناس کودک یک راهکار حرفه‌ای برای مواقعی است که علائم استرس شدید یا طولانی‌مدت می‌شوند. درمانگر با استفاده از روش‌های تخصصی، به کودک کمک می‌کند هیجانات خود را بهتر بشناسد و مدیریت کند.

والدین چگونه می توانند به درمان استرس کودکان کمک نمایند؟

والدین با اتخاذ تصمیمات درست، می توانند در جهت یافتن راهبردهای مدیریت استرس کودکان نقش مهمی داشته باشند. یکی از راهکارها و استراتژی های عالی برای درمان استرس کودکان، الگوی مقابله سالم است. والدین می توانند با کودکان در مورد نحوه برخوردشان با موقعیت های استرس زا، صحبت نمایند. والدین باید بگذارند تا بچه ها خود، مشکلشان را برطرف نمایند. برخی مواقع والدین برای حل مشکلات کوچک تلاش می کنند. در این زمان، فرصت یادگیری مهارت‌ های مقابله‌ ای سالم را از کودکان می‌ گیرند. بنابراین والدین باید اجازه دهند تا فرزندان مشکلات کم خطر را خود برطرف نمایند و با عوامل استرس زا کنار بیایند.

والدین در قبال ارتقا سواد رسانه‌ ای کودکان مسئول هستند. به دلیل اینکه امروزه کودکان زمان زیادی را در فضای مجازی سپری می‌ کنند، والدین باید مشکلات این فضا را برای آنها بازگو نمایند.

بعضی از مواقع عامل های استرس کودکان، وجود آزار و اذیت سایبری در فضای دیجیتال است. بنابراین والدین به جهت درمان استرس کودکان، باید سواد رسانه ای اجتماعی کودکان را افزایش دهند. والدین می‌ توانند روال های خانوادگی خود را تغییر دهند و محیطی آرامش بخش را برای درمان استرس آنها به وجود آورند. گوش دادن به صحبت های کودکان بدون اینکه انتقادی وجود داشته باشد، باعث می شود تا مشکل آنها از طریق صحبت کردن به راحتی حل شود. برای کاهش و درمان استرس کودکان، باید احساس ارزشمندی آنها تقویت شود. بنابراین از تشویق و محبت هم باید استفاده گردد.

درمان خانگی استرس کودکان

خوشبختانه می‌توان با روش‌های خانگی و ساده آن را کاهش داد. در ادامه چند راهکار علمی و عملی برای درمان خانگی استرس کودکان آورده‌ام:

۱. ایجاد محیط امن و آرام

محیط خانه نقش بسیار مهمی در کاهش استرس دارد. ایجاد فضایی آرام، با نور مناسب و کم صدا، و داشتن زمان‌های مشخص برای استراحت و بازی، باعث می‌شود کودک احساس امنیت و آرامش کند. همچنین والدین با رفتار صبورانه و بدون قضاوت، می‌توانند به کودک کمک کنند احساساتش را بیان کند.

۲. ارتباط و گفتگو

تشویق کودک به صحبت درباره احساسات و نگرانی‌هایش یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش استرس است. والدین باید با گوش دادن فعال و همدلی، به جای نصیحت صرف، اجازه دهند کودک بدون ترس از سرزنش، افکار و احساساتش را بیان کند.

۳. فعالیت بدنی و ورزش

ورزش منظم و بازی‌های حرکتی به کاهش تنش و افزایش هورمون‌های شادی‌آور در بدن کمک می‌کند. فعالیت‌هایی مانند دویدن، دوچرخه‌سواری، طناب‌بازی یا ورزش‌های گروهی باعث کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو می‌شوند.

۴. تنفس عمیق و تکنیک‌های آرام‌سازی

آموزش تنفس عمیق به کودک می‌تواند او را در مواقع استرس‌زا آرام کند. والدین می‌توانند با تمرین روزانه، بازی یا تصویرسازی همراه با تنفس، تکنیک‌های آرام‌سازی را به کودک آموزش دهند.

۵. فعالیت‌های خلاقانه

کار با رنگ، نقاشی، ساخت کاردستی، موسیقی و بازی‌های تخیلی باعث تخلیه هیجانات و کاهش استرس می‌شود. این فعالیت‌ها نه تنها سرگرم‌کننده‌اند بلکه حس کنترل و موفقیت را در کودک تقویت می‌کنند.

۶. برنامه‌ریزی و روال منظم

داشتن برنامه روزانه مشخص شامل زمان خواب، غذا، مدرسه، بازی و استراحت باعث ایجاد امنیت روانی و کاهش اضطراب می‌شود. بی‌نظمی در روزمره می‌تواند استرس کودک را افزایش دهد.

۷. تشویق به حل مسئله

به جای حل فوری مشکلات کودک، او را تشویق کنید راه‌حل‌های کوچک برای مسائلش پیدا کند. این کار حس توانمندی و اعتمادبه‌نفس را افزایش می‌دهد و اضطراب را کاهش می‌دهد.

۸. محدود کردن محرک‌های منفی

محدود کردن زمان استفاده از تلویزیون، بازی‌های ویدیویی خشونت‌آمیز و رسانه‌های اجتماعی، به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک می‌کند.

اگر استرس کودک شدید، طولانی یا همراه با اختلال در خواب، تغذیه، تحصیل یا روابط اجتماعی باشد، بهتر است از روان‌شناس کودک کمک گرفته شود.

بیشتر بخوانید : افزایش اعتماد به نفس کودک

بهترین مرکز برای درمان استرس کودکان

هنگامی که استرس کودکان بیش از حد افزایش پیدا می نماید، نیاز به مراجعه به روانشناس کودک است. روانشناس کودک هنگام کار با کودکان از طیف وسیعی از مهارت ها و رویه ها استفاده می نماید. امروزه کلینیک‌ های درمانی بسیاری در این زمینه فعالیت می کنند. کلینیک ویان نیز جزء معتبرترین مراکز روانشناسی کودک است. این مجموعه دارای کادری حرفه ای می باشد. تمامی روانشناسان کودک در این مجموعه، دارای درک کاملی از نیازهای روانشناختی کودکان هستند که برای درمان استرس کودکان راهکارهای عالی ارائه می دهند. همچنین این افراد از شرایط روانی و رفتاری موثر بر کودکان نیز، دانش تخصصی دارند. بنابراین والدینی که نگران استرس بیش از حد کودکان خود هستند، با مراجعه به این کلینیک روانشناسی می‌ توانند جهت درمان استرس کودکان خود اقدام نمایند.

 در صورتیکه سوالات بیشتری در مورد مشاوره کودک و نوجوان  دارید مقاله سوالات متداول مشاوره کودک و نوجوان  از گروه روانشناسی ویان را بخوانید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟

خوشحال می‌شویم  نظرات، تجربیات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید. همراهی شما به ما کمک می‌کند تا محتوای بهتر و مفیدتری برایتان آماده کنیم.

منبع

گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان

گروه ویان شامل مجموعه ای از روانپزشکان و روانشناسان برگزیده در حوزه‌های مختلف فوق‌تخصصی است. همه این روانپزشکان و روانشناسان در حوزه کاری خود متبحر بوده و آموزش آکادمیک دیده‌اند.در این مجموعه به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانپزشکی و روان‌شناختی کودکان، نوجوانان و بزرگسالان به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی میشود.افتخار ما در گروه ویان، ارائه خدمات مشاوره‌ای و روان‌پزشکی به بیش از ۱۰۰ هزار نفر تا به امروز است.