اختلال شخصیت مرزی اختلالی است که از مشخصه­ های اصلی آن: بی­ ثباتی در خلق، داشتن مشکل در روابط بین­ فردی، تصور بی ­ثبات از خود، رفتارهای خود آسیب گرایانه و اقدام به خودکشی است.

این بی­ ثباتی­ها اغلب زندگی خانوادگی، حرفه­ای، برنامه­ ریزی­های طولانی مدت واحساس هویت را در فرد به خطر می­ اندازد.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که در ابتدا تصور می­شد در مرز روان­ نژندی و روان­ پریشی قرار دارند، از ناتوانی در تنظیم احساسات‌شان رنج می­برند.

این اختلال اگرچه کمتر از اختلالاتی چون دوقطبی و اسکیزوفرنی در بین عموم شناخته شده است اما از هر ۱۰۰ نفر بزرگسال یک نفر به آن مبتلا است.

رفتارهای شخص مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

در این افراد رفتارهای خودآسیبی همچون خودزنی، ایجاد جراحت با اشیا تیز بر روی بدن و اقدام به خودکشی­ بسیار دیده می­شود. خطر خودکشی در میان مبتلایان جوان بیشتر است و به نظر می­رسد که با افزایش سن، درصد آن کاهش پیدا می­کند.

اختلال شخصیت مرزی در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد و تقریباً ٪۷۵ افرادی که این تشخیص به آن­ها داده می­ شود زن هستند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب الگوهای ارتباطِ اجتماعی ناپایداری دارند. این افراد می­توانند دلبستگی­های شدید و درعین حال طوفانی را با خانواده، دوستان و شریک عاطفی خود شکل دهند. به این معنا که احساسات‌شان نسبت به فرد مقابل ممکن است ناگهان تغییر کند.

در لحظه­ای در اوج عشق هستند و وی را  خوب و ایده ­آل می­بینند و در لحظه­ ای دیگر آن فرد از چشم‌شان می­افتد و یا خشم و بیزاری شدید نسبت به او احساس می­کنند.

بنابراین آنها ممکن است سریعاً دلبسته­ی کسی شوند اما با کوچکترین اختلاف از فرد عصبانی شوند و او را متهم به عدم علاقه به او و رابطه کنند.

بیشتر افراد می­توانند تعارض ما بین دو احساس یا حالت متناقض در یک تجربه­ی ثابت را تحمل کرده و آن را تحلیل کنند اما مبتلایان اختلال شخصیت مرزی وقتی حال بدی را تجربه می­کنند گویی از امکان وجود حال خوب بی­ اطلا‌ع اند.

این افراد نسبت به طرد شدن به شدت حساس اند و با عصبانیت یا پریشانی شدید نسبت به هر نوع جدایی­ (حتی جدایی کوتاه مدت) واکنش نشان می­دهند.

تعطیلات، سفرهای کاری و تغییر ناگهانی یک برنامه می­تواند احساسات منفی شدیدی را در آن­ها ایجاد کند. به نظرمی­رسد ترس از رها شدگی به این دلیل در این افراد رشد پیدا می­کند که فرد خود را از نظر عاطفی نمی­تواند به شخصی که حضور فیزیکی ندارد، نزدیک ­ببیند.

در این مواقع تهدید و اقدام به خودکشی روشی برای نشان دادن میزان ناامیدی و ناکامی­ است که این افراد تجربه می­کنند.

البته ناگفته نماند که این افراد در زمان­هایی که احساس امنیت می­کنند، می­ توانند بهترین و هیجان‌انگیزترین شریک عاطفی و یا دوست شما باشند. چرا که در آن زمان به شما احساس ارزشمند بی­ حد و حصری را خواهند داد.

بهتر است در صورت داشتن این بیماری برای درمان به بهترین کلینیک روانشناسی در تهران مراجعه شود.

علل ایجاد اختلال شخصیت مرزی

اگرچه دلایل بروز اختلال شخصیت مرزی هنوز به درستی شناخته شده نیست اما تصور می ­شود که عوامل محیطی و ژنتیکی هر دو در بروز علائم آن نقش دارند. احتمال ابتلا به این اختلال در افرادی که بستگانی با این اختلال دارند ۵ برابر بیشتر است.

مطالعات نشان می­دهند که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی سابقه­ی سوء استفاده جنسی، غفلت و یا جدایی از والد یا والدین را در کودکی داشتند.

در کشور آمریکا ۴۰ تا ۷۱ درصد از مبتلایان به این بیماری سابقه­ی آزارجنسی در کودکی (عمدتاً توسط فردی به غیر از والدین) را گزارش کرده­اند.

همچنین بزرگسالانِ مبتلا به این اختلال احتمال دارد که به میزان قابل توجهی بیشتر از دیگران قربانی خشونت، تجاوز و باقی جرایم واقع شوند.

دلیل وقوع بیشتر این حوادث برای این دسته از افراد می­تواند محیط­های آسیب­رسانی که خود را در آن قرار می­دهند، رفتارهای تکانشی، تصمیم­گیری­های ضعیف در انتخاب شریک عاطفی و شیوه­ی زندگی باشد.

درمان اختلال شخصیت مرزی

درمان توصیه شده برای اختلال شخصیت مرزی شامل: روان­درمانی، دارو درمانی، گروه درمانی و حمایت خانواده و دوستان فرد مبتلا است. تحقیقات نشان می­دهند که روان­درمانی فردی و گروه درمانی هر دو می­توانند تأثیرات مثبتی را حاصل کنند.

روان­ درمانی اولین خط درمان برای این افراد است. تاثیر رویکردهای رفتاردرمانی دیالکتیکی، شناختی رفتاری و روان­ درمانی تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته و هر سه در کاهش علائم اثربخش نشان داده شده­اند.

در درمان­ دارویی، روان­پزشک بر اساس علائم بیمار دارو یا داروهایی را برای کاهش و یا از بین بردن آن علامت­ها تجویز می­کند.

نویسنده: خانم شیدا شاولیان، روان‌درمانگر تحلیلی و زوج‌ درمانگر

بیشتر بخوانید:

فرزندان افراد خودشیفته

خود مراقبتی حین افسردگی

راه های ارتباطی با کلینیک ویان