پذیرش بی قید و شرط خود

احساسات ناخوشایند و مزاحم مانند غمگینی، بی قراری، احساس شرمندگی، احساس گناه و حسادت اغلب با سطح عزت نفس در ارتباط هستند.

اگر فردی این احساسات را زیاد تجربه می کند و به عبارتی مستعد تجربه این احساسات در موقعیت ‌های مختلف زندگی می باشد، احتمالا با مشکلاتی در زمینه عزت نفس روبرو است.

خودپذیری و عزت نفس

همه انسان ها برای دیگران ارزش های بیرونی و برای خود ارزش های درونی دارند. اما متاسفانه اغلب افراد این دو را با هم اشتباه می گیرند و اجازه می دهند که دیگران با نظرات و گفته های ‌شان روی عزت نفس آن ها تاثیر بگذارند و عزت نفس‌ شان را وابسته به ارزش های بیرونی و ملاک و مقیاس ها می ‌کنند.

مثلا بر این باور هستند که به اندازه موقعیت مالی یا موقعیت اجتماعی، شرایط زندگی عاشقانه و یا جذابیت ظاهری‌ شان ارزشمند هستند.

ما انسان ها موجودات پیچیده ای هستیم، مرتب تغییر می کنیم و دارای این ظرفیت هستیم که رفتارهای غیرسازنده را اصلاح کنیم و رفتارهای سازنده تر را افزایش دهیم، توانمندی های خود را گسترش دهیم و از سوابق خود و دیگران بیاموزیم.

ما این توانایی را داریم که خود را به شکلی که هستیم قبول کنیم و در کنار آن بر نقاط قوت خود بیفزاییم. بر این اساس  ارزشمندی چنین موجودی را نمی توان به سادگی امتیاز داد و یا با ملاک و مقیاس های ثابتی اندازه گرفت.

یک راه برای بالا بردن عزت نفس این است که از ارزش خود برداشت بهتری داشته باشید، یعنی بپذیرید که ارزش شما ذاتی است، ارزش شما در دل و جان شماست.

این یعنی خودپذیری بی قید و شرط، و خودپذیری بی قید و شرط باعث می شود عزت نفس خود را از عوامل بیرونی جدا کنید.

راهکارهایی برای خودپذیری بی قید و شرط

۱–به خود برچسب نزنید.

بدانید که رتبه بندی و امتیاز دادن با طبیعت ما انسان ها سازگاری ندارد. از برچسب زدن های شایع می توان به این موارد اشاره کرد:

• من خوب نیستم،
• من دوست داشتنی نیستم،
• من یک انسان شکست خورده ام،
• من فرد غیرمفید و بی فایده ای برای اطرافیانم هستم،
• من آدم بدی هستم،
• من بی ارزش هستم.
• این برچسب ها کلی، نادرست و تعمیم داده شده هستند، فقط کافی است کمی این برچسب ها را به چالش بکشید به غیر واقعی بودن آن ها پی می برید.

۲-قضاوت و سرزنش بی وقفه را کنار بگذارید.

با خود مانند یک والد بیش از اندازه سخت گیر که هیچگاه شما را تایید نمی کند، رفتار نکنید.

۳-وقتی خودتان را ارزیابی می کنید مشخص تر حرف بزنید.

یعنی به جای استفاده از کلمات و جملات کلی، به موارد مشخص فکر کنید. مثلا به جای اینکه با خود بگویید من یک فرد احمق هستم، از خود بپرسید من کجا رفتار احمقانه ای انجام داده ام؟ آیا موقعیت هایی هم بوده که رفتارهای به جا و سازنده ای داشته ام؟

۴-زبان سخن گفتن با خود را بهبود دهید.

از زبانی برای سخن گفتن با خود استفاده کنید که دوست دارید دیگران هم همان زبان را در گفتگو با شما در پیش بگیرند و یا  خود شما با همان زبان با دوستان و عزیزان‌تان صحبت می کنید.

۵-باور کنید که شما از مجموع اجزا متشکله ی خود بزرگتر هستید.

۶-بپذیرید انسان به حکم طبیعت خود کامل نیست.

انسان اشتباه می کند و خطا در زندگی اجتناب ناپذیر است اما از طرفی می توانیم با تقویت مهارت های خود کمتر خطا کنیم و یا از عهده بر طرف کردن خطا بر بیاییم.

۷-طبیعت پیوسته در حال تغییر خود را ببینید و تصدیق کنید.

ما هر روز بزرگتر می شویم و به تدریج بر تجربه های ‌مان می افزاییم، صاحب نظران معتقدند هر انسان یک فرایند است که در حال حاضر و در آینده رشد می کند. از این رو نمی توان به طور مقطعی از خود ارزیابی انجام دهیم و آن را برای همیشه بپذیریم، بهتر است نگرشی انعطاف پذیر در قبال خود داشته باشیم.

۸-برای منحصر به فرد بودن خود ارزش قایل شوید.

آیا کسی را می شناسید که دقیقا مانند شما باشد؟ جواب این است که خیر. شما کاملا منحصر به فرد هستید. این منحصر به فرد بودن موهبتی است که هر یک از ما انسان ها از آن بر خوردار هستیم و بهتر است یاد بگیریم که این موهبت را به دقت دریابیم و بنگریم.

سخن پایانی

بنابراین با خود صحبت کنید و برای خوپذیری اقدام کنید. خودپذیری مانند هر مهارتی آموختنی است اما نیاز به تمرین فراوان دارد.

یادمان باشد خودپذیری به معنی تسلیم شدن نیست، برای تسلیم شدن لازم نیست تلاش و تمرین کنید، در حالی که برای خودپذیری تلاش، تکرار و جدیت لازم است.

با خودپذیری شما باورهای مفید درباره خود می سازید و تشویق می شوید تا در رفتارهای ناسازگار خود تغییر ایجاد کنید. باورهایی که در نتیجه خودپذیری نسبت به خود پیدا می کنید با واقعیت هم خوانی بیشتری دارند و منطقی هستند. از این رو این باورها موثر واقع می شوند و امکان رشد را فراهم می کنند.

پیشنهاد می شود برای آگاهی بیشتر و مشاوره به بهترین کلینیک روانشناسی در تهران مراجعه کنید.

نویسنده: خانم دکتر حمیده موسوی، روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) و روان‌درمانگر

بیشتر بخوانید:

زوج درمانی

هدایت تحصیلی برای انتخاب رشته در پایه نهم

راه های ارتباطی با کلینیک ویان