داروهای ضد افسردگی

در این مقاله داروهای ضد افسردگی را به ترتیب اهمیت و میزان استفاده به شما معرفی می کنیم و سعی داریم نکات کاربردی درمورد آن ها را بیان کنیم. به یاد داشته باشید همیشه برای شروع، تغییر یا قطع داروی خورد باید با روانپزشک مشورت کنید و این اطلاعات صرفا جهت افزایش آگاهی شما هستند.

داروهای مهارکننده ی بازجذب سروتونین  (SSRI)

این داروهای ضد افسردگی به علت عوارض کم محبوبیت زیادی دارند و بیشتر از سایر داروهای ضدافسردگی تجویز می شوند. آنها با مهار بازجذب سروتونین در سیناپس( محل ارتباط سلول های عصبی) باعث می شوند اثر سروتونین که یک ماده ی شادی آور است تقویت شود. مهم ترین داروهای این گروه عبارتند از: سرترالین، فلوکستین، سیتالوپرام، اسیتالوپرام، فلوواکسامین و پاروکستین. داروهای مختلف این گروه شباهت های زیادی با هم دارند و فواید و عوارض آنان بسیار شبیه هم هستند. اینکه کدام دارو برای هرشخص انتخاب شود معمولا به نکات ظریفی بستگی دارد که روانپزشکان در نظر می گیرند. مثلا اگر خود فرد یا خانواده ش زمانی از یکی از این داروها استفاده کرده اند و داروی مزبور برای آنها مفید بوده، معمولا همان دارو انتخاب اول خواهد بود. مثال دیگر می تواند این باشد که چون سرترالین تداخلات دارویی بسیار کمی دارد، در افرادی که داروهای متعدد مصرف می کنند انتخاب اول خواهد بود.

این داروهای ضد افسردگی  به طور کلی عوارض و تداخلات کمی دارند. برخلاف تصور مرسومی که درمورد داروهای روانپزشکی وجود دارد، اغلب خواب آور یا چندان چاق کننده نیستند. عوارض شایع آن ها عبارتند از: عوارض گوارشی(مانند تهوع و دل پیچه)، بی قراری و سردرد که معمولا اوایل درمان بروز می کنند و در سیر درمان از بین می روند. عارضه یی که اغلب در تمام طول درمان باقی می ماند، عارضه جنسی است. این داروها می توانند بر هر سه مرحله ی چرخه جنسی (میل، برانگیختگی و ارگاسم) اثر بگذارند. خبر خوب این است که این عوارض ماندگار نبوده و بلافاصله بعد درمان از بین می روند. این داروها موجب تاخیر در ارگاسم می شوند که می توان از این اثر برای درمان زودانزالی استفاده کرد.

داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین(SNRI)

همانطور که از نام این دسته ی دارویی پیداست، مثل گروه قبلی، باعث افزایش اثر سروتونین می شوند. بنابراین اثرات و عوارض آنان بسیار شبیه گروه قبلی است. تفاوتی که وجود دارد این است که این دسته میزان اثر نوراپی نفرین را هم افزایش می دهند و بنابراین می توانند درمواردی اثر موثرتر و سریع تری در رفع افسردگی داشته باشند. به دلیل همین افزایش نوراپی نفرین این داروها ممکن است موجب افزایش فشارخون شوند، بنابراین در افراد مبتلا به فشارخون افزایش یافته انتخاب مناسبی نیستند.  داروهای مهم این گروه ونلافاکسین و دولوکستین هستند. نکته ی مهم درمورد این داروهای ضدافسردگی  این است که در مواردی که افسردگی همراه دردهای روان تنی مثلا کمردرد مزمن باشد، این داروها انتخاب بسیار مناسبی هستند.

بوپروپیون

این دارو به دسته خاصی تعلق ندارد و آن را مستقل توضیح می دهیم. بوپروپیون عمدتا با افزایش اثر نوراپی نفرین و دوپامین که از مواد شادی آور هستند موجب بهبود افسردگی می شود و دقیقا به همین دلیل می تواند همزمان موجب افزایش تمرکز هم بشود. پس افرادی که مثلا همراه افسردگی، اختلال نقص توجه هم دارند از این دارو سود می برند. از آنجایی که این دارو باعث افزایش سروتونین نمی شود، اثرات متفاوتی با دو گروه قبلی دارد. مثلا این دارو نه تنها عوارض جنسی ندارد بلکه درموارد زیادی موجب افزایش میل جنسی هم می شود. همچنین در افرادی که نگرانی زیادی برای افزایش وزن دارند انتخاب مناسبی است. اگرچه چاقی عارضه شایع دو گروه قبلی نیست ولی در مواردی افراد شکایت از افزایش وزن با مصرف آنان دارند. این عارضه در مصرف بوپروپیون مشاهده نشده است و بسیاری از مصرف کنندگان گزارش داده اند که کاهش اشتها و وزن را تجربه کرده اند. این دارو در کاهش میل به سیگار هم موثر بوده و با این هدف هم استفاده می شود. با وجود همه ی فوایدی که درمورد این دارو گفتیم، اثر ضدافسردگی آن غالبا به اندازه دو گروه قبلی نیست و در خیلی از موارد به عنوان داروی کمکی همراه آنان استفاده می شود.

داروهای سه حلقه یی تری سیکلیک

این داروهای ضد افسردگی  بسیاری از ناقل های مغزی شادی آور را افزایش می دهند و بنابراین ضدافسردگی های موثری هستند ولی به علت زیاد بودن عوارض جانبی مصرف آن ها محدود شده است. عوارض جانبی یی مثل خواب آلودگی شدید، یبوست، خشکی دهان و عوارض قلبی استفاده این داروها را کاهش داده است ولی هنوز هم در بعضی موارد انتخاب مناسبی هستند. مثلا داکسپین که از داروهای این گروه است به عنوان خواب آور موثر در موارد زیادی استفاده می شود یا آمی تریپتیلین(از داروهای دیگر این گروه) برای درمان میگرن سودمند است. سایر داروهای مهم این گروه عبارتند از : نورتریپتیلین، تریمیپرامین، ایمی پرامین و آموکساپین. یک خصوصیت مهم این داروها این است که در درمان افسردگی همراه دردهای روان تنی سودمند هستند، شبیه آنچه درمورد SNRI گفته شد. همچنین اگر افسردگی همراه بی خوابی یا بی قراری شدید باشد، این داروها انتخاب مناسبی هستند.

ترازودون

این دارو نسبتا جدید بوده و در گروه های گفته شده ی ضد افسردگی دسته بندی نمی شود. شدیدا خواب آور است و همین خاصیت موجب شده به جای ضد افسردگی به عنوان یک القا کننده ی خوای بدون عارضه و وابستگی محبوبیت پیدا کند. شایع ترین عارضه ی آن تهوع است.

میرتازاپین

این دارو هم نسبتا جدید بوده و به صورت مجزا در طبقه بندی داروهای ضدافسردگی آورده می شود. خواب آور و اشتها آور بوده و در افسردگی های شدیدی که همراه بی خوابی و بی اشتهایی هستند مفید است. نکته یی که در تجویز این قرص اهمیت دارد این است که می تواند موجب افزایش قندخون و تری گلیسرید شود و در افراد چاق، دیابتی یا مبتلا به چربی خون بالا انتخاب مناسبی نیست.