در این مقاله به درمان درمان اختلال اضطراب در کودکان  خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

کلینیک ویان: ترس عبارت است از پاسخ به یک تهدید شناخته شده، خارجی و معین. در حالی که اضطراب عبارت است از واکنش به یک تهدید ناشناخته، درونی و مبهم.

تمایز میان ترس و اضطراب را مترجم آثار فروید کشف کرد.  فروید عقیده داشت اضطراب علامت یا سیگنال حضور خطر در ناخودآگاه است. به نظر او اضطراب نتیجه تعارض میان ساختارهای مختلف شخصیت است.

اضطراب جدایی

یکی از رایج ترین اختلالات اضطراب در کودکان، اضطراب جدایی است. اضطراب جدایی بنیادی ترین و نخستین اضطرابی است که کودک تجربه می کند. اضطراب جدایی اولین بار در کودک در سنین 6 ماهگی تا 2 و نیم سالگی آشکار می شود ولی همچنین ممکن است در سنین بالاتری بروز پیدا کند و یا تشدید شود.

جدایی نخستین تجربه اضطراب در کودک است. اضطراب جدایی، اضطرابی بنیادین و اساسی در کودک است و سایر اضطراب ها از جمله اضطراب و ترس از مرگ، اهمیت هیجانی شان را به خاطر برابری با اضطراب جدایی کسب می کنند.

در واقع مرگ برای کودک ترسناک است چرا که اضطراب جدایی را برای او زنده می کند. ترس از اشباح، تاریکی، آنا بل و حیوانات وحشی به این دلیل وجود دارند که در واقع بقای کودک را مورد تهدید قرار می دهند.

روان شناسی به نام ملانی معتقد است که ترس ابتدایی در کودک ترس از نابود شدن خود است. زمانی که ابژه (مادر، پدر، مادر نماد یا پرستار و در کل کسی که از کودک مراقبت می کند و نیازهای او را تامین می کند) از وی دور می شود، چیزی که به ذهن کودک می رسد این است که کسی که نیازهای من را تهدید می کند دیگر در دسترس نیست و همین موجب اضطراب در کودکان می شود.

اضطراب جدایی ناشی از حس حسادت و تملک کودک نسبت به مادر نیست، بلکه انعکاس دهنده اضطراب بنیادی تری به نام اضطراب مرگ است. در واقع کودکی که هنوز پایایی شی را کسب نکرده است، زمانی که یک شی از دسترس و دیدش خارج می شود؛ فکر می کند آن شی وجود ندارد و نابود شده.

بنابراین برای کودک دور شدن مادر معادل است با از بین رفتن مادر. کودک با خود می اندیشد که اگر مادر می تواند از بین رود، این اتفاق برای من هم می تواند بیفتد و همین موضوع ایجاد کننده اضطراب زیادی است.

 

اختلال اضطراب در کودکان چگونه است؟

گاهی تشخیص علائم کودک مضطرب به دلیل درون نمود این اختلال کمی سخت است. در کل می توان گفت که این کودکان نسبت به دیگران کودکان محتاط تر، اجتنابی تر و درون گرا تر هستند.

آن ها از جستجو و کشف محیط های تازه یا موضوعات جدید اجتناب می کنند. نسبت به صداهای بلند یا اتفاقات ناگهانی واکنش افراطی دارند و معمولا جرات مندی و ابراز وجود کمتری دارند.

علائمی همچون ناخن خوردن یا کندن آن، مشکلات خواب، تکرر ادرار، تهوع یا استفراغ، دل درد یا سردرد از دیگر علائم این کودکان است.

نشانه های اختلال اضطراب جدایی در کودکان

1. ناراحتی بیش از حد و مکرر هنگام پیش بینی یا تجربه جدایی از خانه یا اشخاصی که به آن ها دلبستگی دارد. (معمولا مادر یا پدر)
2. نگرانی مداوم در مورد از دست دادن، بیماری یا آسیب به اشخاصی که به آن ها دلبستگی دارد.
3. نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد واقعه ای ناگوار (مانند گم شدن، آدم ربایی، تصادف یا مریض شدن) که موجب جدایی از شخصی شود که به آن دلبستگی دارد.
4. اکراه یا امتناع از بیرون رفتن ، دور شدن از خانه، رفتن به مدرسه یا جای دیگر به علت ترس از جدایی
5. ترس یا بی میلی مداوم و بیش از حد در مورد تنها ماندن در خانه یا جاهای دیگر بدون شخصی که به آن دلبستگی دارند.
6. بی میلی یا امتناع مداوم در خوابیدن دور از خانه یا به خواب رفتن بدون شخص دلبسته
7. کابوس های مکرر با موضوع جدایی
8. شکایات مکرر جسمانی (مانند سردرد، دل درد، تهوع و استفراغ) هنگام جدایی
9. مداومت ترس، اضطراب یا اجتناب در کودکان. حداقل یک ماه در کودک یا نوجوان

کودکان در دامنه سنی 5 تا 8 سال علائم بیشتری دارند.

 

 

سایر اختلالات اضطرابی در کودکان

لالی انتخابی، فوبی خاص، اختلال اضطراب اجتماعی، وحشت زدگی و آگورافوبیا، اضطراب فراگیر

مقیاس های سنجش اضطراب در کودکان

اگر کودک شما علائم بالا را دارد، نیازمند کمک حرفه ای توسط یک روانشناس کودک است. علاوه بر مشاهدات بالینی، تست هایی همچون تست اضطراب کودکان یا scas می تواند میزان اضطراب کودک شما را اندازه گیری کند.

این تست با مقایسه میزان اضطراب کودک شما با کودکان هم سن او، به شما می گوید که اضطراب فرزندتان چقدر نگران کننده است.

 

 

درمان اختلالات اضطرابی در کودکان

اختلالات اضطرابی در کودکان درمان های متعددی دارد. رویکرد شناختی رفتاری از طریق شیوه هایی همچون حساسیت زدایی منظم، مواجهه طولانی، سرمشق گیری و آموزش روش های آرمیدگی به کودکان آموزش می دهد تا بتوانند افکار خودآیند منفی ایجاد کننده اضطراب را کنترل کنند.

افکار خودآیند منفی، افکاری تکرار شونده هستند که محرک اضطرابند مانند این فکر که ” نکنه دزد بیاد” یا ” نکنه اتفاقی برای مامان بابا بیفته” رویکرد تحلیلی (روابط ابژه) نگاه سیستمی تری به موضوع اضطراب دارد و اضطراب را در رابطه با ابژه ها (پدر، مادر یا مراقب) تعریف می کند.

غریزه پرخاشگری و احساس حقارت ناشی از کوچک بودن، زمینه ساز خصومت نسبت به مادر یا پدر می شود. پذیرفتن این موضوع که من از والدین دشمنی و کینه دارم برای کودک سخت است، بنابراین آن را به والدین نسبت می دهد و می گوید آن ها با من خصومت دارند.

این خصومت آنقدر غیرقابل تحمل است که به موضوعی بیرونی نسبت داده می شود تا با عینی شدن اش اندکی قابل تحمل گردد. پس کودک به جای گفتن اینکه اضطراب درونی و عمیقی دارد اضطراب خود را متوجه تاریکی و یا حیوانات می کند چرا که آن ها هم تهدید کننده بقای او هستند.

درمان روانکاوانه اختلالات اضطرابی در کودکان از طریق تفسیر کردن قصه هایی که با فیگورهای حیوانات و انسان ها می سازد، انجام می شود.

 

 

افسردگی در کودکان

شناسایی زود هنگام اختلالات افسردگی در کودکان از  اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا این اختلالات فراگیر و غالب هستند و در رشد شناختی، اجتماعی و روانی کودک عوارض منفی و دیرپایی بر جای می گذارند.

خلق آشفته و افسرده در مراحل رشدی مختلف در کودکان به شیوه های متفاوتی بروز پیدا می کند.

کودکان خردسال مبتلا به افسردگی معمولا غمگین، بی حال و حوصله یا بی شور و شوق به نظر می آیند. گاهی توهم شنیداری در کودکان خردسال دیده می شود.

شکایات جسمانی مانند سردرد و دل درد، چهره غمگین، منزوی بودن و عزت نفس پایین از دیگر ویژگی های آنان است.

لازم به ذکر است که در مورد علت ایجاد اختلالات اضطرابی و افسردگی در کودکان باید به نقش برجسته عوامل استرس زای محیطی، خانواده، سبک فرزند پروری و خلق و خوی والدین اشاره کرد.

مراجعه به بهترین کلینیک روانشناسی در تهران در زمان مواجهه با چنین شرایطی و استفاده از نکته هایی که در جلسات مشاوره بیان می شود می تواند شما را در کنترل این شرایط یاری کند.

نویسنده: المیرا رحیم زاده، روان شناس و روان درمانگر تحلیلی کودک

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و درمان

بیش ‌فعالی در بزرگسالان و ازدواج